شاگردان امام صادق همه فارغ التحصيل بودند


وقتي در اوراق تاريخ دقت مي كنيم در ميان اصحاب ائمه معصومين عليهم السلام در فضايل اخلاقي و سعادات كامله و قوت ايمان و وفا هيچ دسته اي به درجه و مراتب فضيلت اصحاب حضرت ابي عبدالله الحسين سيدالشهداء وحي فداء نبودند كه روايت امام زين العابدين در مقام حضرت ابوالفضل و بيان خود سيدالشهداء در شب و روز عاشورا مؤيد اين گفتار است كه شهداي كربلا - از همه فداكاران اسلام و اصحاب ائمه حتي اصحاب خود پيغمبر در جنگ احد و بدر و احزاب و غيره برتري داشتند - درباره علوم و اطلاعات و شيخوخيت و بزرگواري اصحاب حضرت ابي عبدالله جعفر بن محمد الصادق عليه السلام بر ساير اصحاب برتري و تقدم داشته و بيشتر آنها جوانان تربيت شده مكتب امام محمد باقر عليه السلام بودند كه به حد كمال و فضيلت رسيده و در مدرسه جعفري به تشكيل علوم و معارف دين پرداختند و از اين چند هزار صحابه و شاگردان فارغ التحصيل امام صادق عليه السلام هزاران نفر آنها شخصيت علمي و اجتماعي داشته و مورد عنايت و توجه مخصوص مردم بودند و به عبارت ساده تر آنكه شاگردان امام صادق عليه السلام اكثرا از ائمه جماعت و پيشوايان و مفتيان و فقها و علماء اقوام و شهرها بودند و هر يك چندين هزار نفر تابع و مريد و مقلد و پيرو داشتند معذلك چون سرمايه ي علمي آنها كافي نبود بضاعت معارف آنها به قدر احتياج اجتماع نبود وقتي شنيدند امام جعفر صادق با فرصت زمان در مدينه يا حره با بغداد يا كوفه بساط علم و دانش گسترده گروه گروه به آستانش شتافتند و از محضرش بهره مند گرديدند.

از اين جالب تر آنكه در ميان اصحاب امام صادق و شاگردان مكتب جعفري صدها نفر از سادات علوي - فاطمي - حسني - حسيني - زيدي و غيره بودند كه از خاندان بني هاشم عده ي زيادي متشكل شدند و همين تكثير آنها و تخلق به آداب و فضيلت و آراستگي بحلي و حلل دانش و بينش و كمال فضيلت بني عباس را بيمناك ساخت كه در همين كتاب اشاره شد پس از بني اميه بني عباس گروهي انبوه از سادات علوي را كشتند - منصور و هارون و حتي مأمون مقداري از آنها را متواري و تبعيد و مقتول و مصلوب نمودند معذلك وقتي مأمون خواست به سياستي خلافت خود را استقرار نمايد 44000 چهل و چهار هزار نفر از سادات علوي را تمركز داد و در مرو پايتخت خراسان آن روز دعوت نمود - كه امام رضا عليه السلام را به رياست انتخاب نمودند و مأمون آن حضرت را به وليعهدي به سياست مزورانه خود منصوب نمود تا بتواند حكومت نمايد.

باري سادات علماي علوي و هاشمي از فضلاي مدرسه جعفري بودند و با كمال صداقت و امانت و توثيق از امام ششم حديث نقل كردند و در صفوف موثقين روات محسوب گرديدند و علماي سادات هاشمي و فضلاي خاندان اهل بيت از بارزترين روات حديث و بزرگان خدمتگزار معارف دين بودند - و مخصوصا در قرون اخيره بيشتر مراجع تسنن عموما و تشيع خصوصا از سادات و ذراري اهل بيت و حتي در اوايل اين قرن هجده نفر از سلاطين عالم اسلامي از سادات علوي بوده اند و مفتيان و فقهاي بزرگ اكثر از سادات علماء و مشايخ اهل حديث مي باشند. كه در كتاب جهان اسلام شرح داده ام