رواتي كه در تفسير حديث نقل كرده اند


كساني كه در تفسير شهرت يافتند و از امام جعفر صادق عليه السلام نقل تفسير نموده اند عبارت از محمد بن سائب كلبي - سدي كبير - اسماعيل ابن عبدالرحمان - ابوحمزه ثمالي است.

معروف ترين روات حديث عبارت هستند از:

مالك بن انس اصبحي

رئيس مذهب مالكي كه بسياري از او نقل حديث نموده اند و او گفته است «مارأت عين و لا سمعت اذن و لا خطر علي قلب احد افضل من جعفر بن محمد عبادة و ورعا و علما»

هيچ چشمي نديده و هيچ گوشي نشنيده و بر هيچ دلي خطور نكرده كه بهتر و عالمتر و برتر از جعفر بن محمد از لحاظ عبادت و پرهيزكاري و علم و دانش كسي بوده باشد.


ابوحنيفه - ابوحنيفه رئيس مذهب حنفي متولد 80 متوفي 150 از شاگردان آن حضرت بود كه در حق استادش گفته «ما رأيت افقه من جعفر بن محمد» من دانشمندي بالاتر از جعفر بن محمد نديديم.

سفيان ثوري - سفيان بن سعيد بن سردق ثوري از اهل كوفه، و رئيس مذهب بائده است بسياري از او نقل حديث كرده اند و بسياري از مكارم اخلاقي و ادب و مواعظ را او نقل نموده است.

سفيان بن عيينه - سفيان بن عيينة بن ابي عمران متوفي 198 بوده است.

شعبة بن حجاج - شعبة بن حجاج متولد 80 متوفي 160 او در عراق احاديث امام صادق را روايت مي كرد.

فضيل بن عياض - فضيل بن عياض بن سعد بن بشر تميمي سير بوعي متوفي 187 از علماي بزرگ سنت است كه در باب تفسير از او نقل كرده اند.

حاتم بن اسماعيل - متوفي 180 از روات حديث و مرجع اخبار صحاح سته است.

حفص بن غياث بن طلق بن معاوية بن مالك - او قاضي بغداد بود و بعد قاضي كوفه شد چهار هزار حديث از امام ششم نقل كرده [1] .

زهير بن محمد تميمي - از اهل خراسان متوفي 162 بوده و بسياري از بزرگان از او نقل حديث نموده اند از رجال صحاح است.

يحيي بن سعيد بن فروخ قطان حافظ بصري - متولد 120 متوفي 198 - ابن قتيبه او را از روات شيعه نوشته و اخبار صحاح سته از او بسياري نقل كرده اند.

اسماعيل بن جعفر بن ابي كثير انصاري - متوفي بغداد سال 180 كه مسلم و بخاري و ديگران از او نقل كرده اند.

ابراهيم بن محمد اسملي - متوفي سال 91 كه از امام صادق روايت كرده و كتابي در حلال و حرام نوشته كه شيخ در فهرست نقل نموده.

ضحاك بن مخلد بصري - ضحاك بن مخلد ابوعاصم نبيل بصري متولد 122 متوفي 214 از شاگردان امام صادق بوده و او در حق امام صادق گفته والله ما رأيت مثله.

محمد بن قليج بن سليمان مدني - متوفي 177 كه نسائي و بخاري و ابن ماجه از او روايت كرده اند.


عثمان بن فرقه عطار ابومعاذ بصري - كه بخاري و ترمذي و مدايني و ابن حزم و ابن حيان از او نقل نموده اند.

عبدالعزيز بن عمر بن عبدالعزيز زهري ابن ابي ثابت اعرج مدني متوفي 197 كه ترمذي از او نقل نموده.

عبدالله بن دكين كوفي - كه بخاري و غيره از او نقل نموده اند.

زيد بن عطا بن سائب - كه بسياري از اصحاب حديث از او نقل نموده اند.

مصعب بن سلام تميمي كوفي - از روات حضرت صادق عليه السلام است و ترمذي و ابن معين و عجلي و غيره از او نقل نموده اند.

بسام بن عبدالله صيرفي - كه نسائي و يحيي بن معين از او روايت نموده.

بشر بن ميمون خراساني - كه احمد بن عاصم خراساني و ابن ماجه از او نقل نموده.

حارث بن عمير بصري - مقيم مكه از اصحاب حضرت صادق بوده و بسياري از او نقل نموده اند.

مفضل بن صالح اسدي - ابوجميله كوفي كه ترمذي از او نقل نموده.

ايوب سجستاني كه از مشاهير روات اصحاب امام صادق است.

عبدالملك بن جريح قرشي از علماء مشهور است و او اول كسي است كه در اسلام كتاب نوشت متولد سال 80 متوفي 149. [2] .

اينها مشاهير رجال از ائمه مذاهب مختلفه اسلامي بودند و شهرت جهاني در حديث اسلامي گرفته اند زيرا احاديث آنها مستند به گفتار امام صادق عليه السلام بوده است و از اين جهت شخصيت علمي پيدا كرده اند.


پاورقي

[1] تاريخ بغداد ص 188 ج 8 - خلاصة الكمال ص 74 - الامام و المذاهب الاربعه ص 61 ج 1.

[2] در باب رجال مانند ابن حجر در تهذيب و لسان الميزان - ذهبي در ميزان الاعتدال تذكرة الحفاظ - جزري در خلاصه - خطيب در تاريخ بغداد و غيره اسامي رجال اصحاب صادق را نقل نموده اند.