اصلاحات اساسي امام صادق


قال الامام الصادق لاصحابه اوصيكم بتقوي الله و اجتناب معاصيه و اداء الامانه لمن أتمنكم و حسن الصحابه لمن صحبتموه و ان تكونوا لنا دعاة صامتون

حضرت امام صادق عليه السلام در ميان معركه سياسي در طول نيم قرن مواجه با مشكلاتي شد كه بسيار ناگوار بود زيرا اساسا در تحولات سياسي احوال و آثار مختلف ظهور و بروز مي كند و بايد رهبري مجرب و خردمند و دوربين و مآل انديش باشد تا بتواند زعيم ملت گشته و سيل قافله تمدن بشري را به راهي صواب رهبري كند. [1] .

امام صادق عليه السلام بين دو سياستي كه هر دو مآلا به ضرر و زيان خاندان اهل بيت تمام مي شد روبرو گشته و سرحلقه مهار طريقت مؤمنين را به دست گرفته بر حسب وظيفه آسماني به كمال مطلوبي كه سعادت و رستگاري در آن بود هدايت و راهنمائي فرموده.

امام صادق عليه السلام به تنهائي رهبر اجتماع شد و آنها را به نور عقل و دانش و اخلاق و فضيلت به راهي كه متضمن سلامت و سعادت بود مي برد.

در اين عصر امام صادق عليه السلام صرفنظر از رهبري آسماني كه وظيفه او بود از جهت فاميل و طايفه و قبيله هم بزرگ خاندان قريش بوده و سلسله سادات علوي -حسني -حسيني -روزافزون مي شدند و براي امرار معيشت و كار و كسب و مشاغل و متاجر خويش به امام صادق مراجعه نموده تكريم و تعظيم داشتند اگر براي آنها هم بود بايد قيام كند و عقايد و افكار و ايمان و علوم و دانش و سيره و خاندان سيادت را حفظ نمايد.

سياست امويين و مروانيين از يك طرف، سياست بني عباس از يك طرف، كشمكش امراء لشكري و كشوري براي بستگي خود به زعمائي كه براي آنها فعاليت مي كردند از جانب ديگر حفظ طريقت تربيت اسلام و اجراي شريعت محمدي صلي الله عليه و آله و تحكيم مباني عقيده و ايمان صحيح در مقابل عقايد و پديده هاي سخت مختلف و متنوع كه در تحول سياسي نيم قرن معاصر او پديد آمده بود فكر بكر امام را متوجه عاقبت امر و رهبري اجتماع به كمال مطلوب نموده و موجب تشكيل مدرسه جعفري و طريقه ي مثبت مبارزه علمي گرديد.

ابومسلم خراساني آمد خدمت امام صادق كه آن حضرت را بفريبد براي زعامت و خلافت به او سخني فرمود كه بسيار جالب توجه است فرمود:

ما انت من رجالي و لا الزمان زماني نه تو از مردان ما هستي و نه زمان حكومت ما است و به فرستاده ابي سلمه فرمود:

ما انا و لابي سلمه و هو شيعة لغيري فلا يمكنه القيام بثورة دموية

امام صادق عليه السلام فرمود من تابع ديگران نيستم و در فعاليت احزاب سياسي هم وارد نمي شوم بايد رشد عقلي براي ملت به وجود آورد و آن هم فقط در سايه علم و دانش است بايد فضيلت و كمال فراگيرد تا رشد عقلي يابند، خود امام در اين تحولات با بردباري روش خويش را تعقيب نمود و به نتيجه مطلوب رسيد.

لذا به اصحاب خود توصيه مي كرد كه پرهيزگار شويد از معاصي دوري كنيد امانت مردم را به اهلش رد نمائيد با يكديگر حسن سلوك داشته باشيد و مهياي استماع علم و فضيلت شويد همه آمادگي اخلاقي براي كسب دانش و بينش پيدا كنيد تا رستگار شويد.

فرمود در اين راهي كه پيش گرفته ايد از ملامت ملامتگران نهراسيد و حق را بجوئيد حق جو و حق گو باشيد.

همين روش پرورش موجب شد كه اصحاب مدرسه جعفري اجتماعا تسليم امر و تعليم و تربيت امام صادق عليه السلام گرديدند.

فرمود اگر طالب علم و دانش هستيد در تحولات سياسي دخالت نكنيد و صامت و ساكت باشيد و فقط سر تا پا گوش براي فراگرفتن علوم و فنون گرديد.


پاورقي

[1] امام الصادق ص 76 ج 4 اسرار.