بازگشت

دليل شاگردي جابر در محضر امام ششم


مستشرق گراوس در مقدمه رسائلي كه از جابر جمع آوري و ترجمه نموده مي نويسد سخن و منطق جابر نشان مي دهد كه اين همه علوم و فنون از يك منطق و سرچشمه گرفته شده است زيرا اگر يونانيان و روميان و كهنه يهود و رهبانان مسيحي بود بايد منطق او متشتت و روش قلم او مختلف و غير مشابه باشد در حالي كه سبك قلم جابر در فنون شتي نشان مي دهد كه او از يك استاد فراگرفته است و محمد يحيي يحيي الهاشمي در كتاب الامام الصادق ملهم الكيميا اين حقيقت را به عناوين مختلف اثبات نموده است و مي گويد بدون هيچ ترديد و شكي منطقي علمي و فني جابر از ناحيه واحدي اتخاذ شده است و دليل ديگر آنكه اگر از غير از امام صادق عليه السلام بود بايد يكي از آن ها باطل و موهوم و خرافي باشد تا دليل بطلان ديگران قرار گيرد در حالي كه همه اصول فني و اصطلاحات خاص علمي بوده و هست و مي باشد و هنوز پس از چند قرن همان دستورات بكار برده مي شود و منشاء و اصل سرمشق علمي قرار مي گيرد و با احترام الفضل لماسبق مورد تقدير همه قرار گرفته است.

از طرفي شاگردي امام صادق و ملازمت او در محضر امام ششم غير قابل انكار است و از عبارات او مفهوم مي شود كه مضمون عبارت و تدوين و منهج استدلال همان است كه امام عليه السلام فرموده است و برخي از عبارات امام را كه الهام علمي بود عينا نقل كرده است مثلا نص كلام امام عليه السلام اين بود:

ليس في العالم شئي الا و فيه جميع الاشياء والله لقد و بخني سيدي «اي الصادق» علي عملي فقال والله يا جابر لولا اني اعلم هذا العلم لا ياخذه عنك الا من يستاهله و اعلم علما يقينا انه مثلك لامرتك بابطال هذه الكتب من العلم.

فرموده هيچ چيزي در عالم نيست مگر آنكه همه چيز در آن جمع باشد و سوگند بخداي يگانه كه امام صادق اين علم را عملا بما نمود و فرمود اي جابر اگر نبود كه تو را لايق مي دانستم اين علم را به تو نمي آموختم و مي گفتم اين كتب را آتش بزن ولي تو اهل آن هستي و بايد يقين به اين اصول علمي بنمائي.

نگارنده گويد اين عبارت همان بود كه علماي يونان در رم از معاويه پرسيدند كدام چيز است كه جامع همه چيزهاست عاجز ماند و مراجعه به امام علي بن ابيطالب عليه السلام نمود و آن حضرت فرموده آب است كه منشاء تمام موجودات است و همه چيز در آن هست.

و باز نامه اي از طرف دولت روم غربي رسيد با يك ظرف كه آن را پر از همه چيز كن و خلفا نفهميدند اميرالمؤمنين فرمود آن را پر آب نمائيد.

امام صادق عليه السلام فرمود تمام عالم از آب سرچشمه گرفته و ذرات صغار صلبه يا جوهر فرد و يا اثير كه امروز اتم مي گويند منشاء و مبداء تكون تمام موجودات است كه هر يك ذره شامل تمام موجودات مي باشد و ساختمان يك ذره مانند ساختمان يك كره بزرگ مي باشد كه اگر آن ذره را بشكافي آفتابيش در ميان بيني و اين همان حقيقتي بوده كه امام صادق بيان فرموده.