فعاليتهاي امام صادق عليه السلام




كاري كه امام انجام داد، بسيار بديع و انديشيده بود. با استفاده از زمينه مناسبي كه امام باقر(ع) فراهم آورد و هسته اوليه علم و تدريس را پايه گذارده بود، شروع به فعاليت فرهنگي كرد، فعاليت هايي راانجام دادكه اهم آنها عبارتند از:


سازماندهي فكري مكتب:




مجلس درس تشكيل داد و در آن به شاگردان فهماند كه ماچه مي گوئيم. نظر ما در دين و مذهب چيست؟ ازآيات قرآن چه برداشتي داريم. در طول حيات پربارش بزرگترين مكتب فقهي را بنا نهاد. تكيه اصلي او بيان انديشه اسلام بود. بخش مهمي ازاحاديث و علوم قرآني را براساس شيوه علمي عرضه كرد و حدفاصل فرقه هاي گوناگون رابرشمرد و نشان داد كه كدام فرقه تا كجا درست و استوار سخن مي گويد و در كجا راه باطل را مي پيمايد.




مذهب شيعه را مذهب جعفري مي خوانند چرا؟




زيرا وابسته به امام صادق(ع) و حاصل تلاش ها و برنامه هاي او بود يعني آنچه را كه امامان پيشين مورد عمل قرارداده بودند او آنها را به ثمر رساند. مذهب جعفري مكتب امام علي (ع) نبود و مكتب علي عليه السلام همان اسلام راستين است و جزحضرت علي (ع) كيست كه اسلام را بهتر و كامل تر از علي بشناسد. او همگام پيامبر اكرم صلي الله عليه وآله و وصي وبرادر او بود. زندگيش سراسر در كنار رسول الله گذشته بود.




او مكتب شيعه را كه همان اسلام راستين است معرفي كرد. خطوط فكري آن راعرضه و شاگردان را تشويق به تدوين كرد. برپايه تشويق او اصول اربعماء تنظيم شدو براساس آن تشيع شكل و سازمان خود را نشان داد. او نشان داد تشيع هم مذهب است و هم حكومت و بين اين دو جدايي نيست. روش شيعه روش اهل بيت ليهم السلام است.


تشكل و وحدت افراد




خدمت ديگر او تربيت شاگرداني بود كه هركدام در رشته اي از علوم صاحب نظر بودند. او كوشيد در عرصه حيات اجتماعي لااقل درسطحي محدود در مرز شاگردان خود اخلاق راحكومت دهد. دست پرورده هاي اوكه بعداً در گوشه و كنار كشور اسلامي به فعاليت پرداخته بودند موقعيت خود و روش حيات اسلامي را دريافته و آن را در جامعه ترويج مي كردند.




او حتي در مواردي بصورت عملي مردم را به وحدت و اخلاق مي خواند و درگيري هاي آنان را از ميان مي برد.


گشودن باب اجتهاد




او تحرك خاصي در دنياي علم و فقه پديدآورد و شاگردان خود را وادار كرد كه شيوه تحقيق و بررسي و استنباط را بكار گيرند و از قياس برحذر باشند. او با پايه گذاري فقاهت و فهم و صورت درسي دادن به مسايل باب مباحثاتي عظيم و پردامنه را گشود و با روشي كه تعليم مي داد از آيات قرآن، احكام و قوانين اسلام را بيرون كشيد. او باب اجتهاد را بازگذاشت و قانون آزادانديشي را ترويج كرد و فرمود: «اگر مجتهد در استنباط و اجتهاد خودبه حق برسد. براي او دو پاداش است و اگر راه استنباط او درست باشد و آنچه كه بدست آورد منطبق باحق عندالله نباشد باز هم براي او اجر استنباط وجود دارد»


توجه دادن به اهل بيت (عليهم السلام)




حق اهل بيت عليهم السلام درهمان روزهاي اوليه وفات پيامبر از دست رفته بود و بتدريج كه از روزگار حكومت زمامداران مي گذشت در سايه القائات و دشمني ها حقوقشان بيش ازبيش فراموش شده و ارزش و اعتبارشان كم رنگتر مي شد. در عصر بني اميه سعي براين شد كه اهل بيت را به فراموشي بسپارند و همين كار را انجام دادند. كار امام صادق(ع) احياي اهل بيت عليهم السلام و توجه دادن عامه به سوي آن بود. در مردم اين درك و انديشه پديد آمدكه تجديد نظري در اين زمينه باشند و اين محصول تلاش امام بود كه دربين جامعه علمي و فقهي آن روز توانست اين برجستگي رابه اثبات رساند و خود بعنوان فردشاخص اهل بيت عليهم السلام در عصر امامت درخشندگي هايي داشت و در نهايت در سايه زحمات امام افكار اسلامي و خط صريح و صحيح آن از نو متجلي گرديد